Վիրաբուժություն
Միջողային սկավառակների ճողվածքներ. նյարդավիրաբուժական բաժանմունքի վարիչ Ծերունի Հովհաննիսյան. armeniamedicalcenter.am
![Միջողային սկավառակների ճողվածքներ. նյարդավիրաբուժական բաժանմունքի վարիչ Ծերունի Հովհաննիսյան. armeniamedicalcenter.am Միջողային սկավառակների ճողվածքներ. նյարդավիրաբուժական բաժանմունքի վարիչ Ծերունի Հովհաննիսյան. armeniamedicalcenter.am](up/article/big/file_62215_9291029.jpg)
Միջողային սկավառակների ճողվածքներ. Նյարդավիրաբուժական բաժանմունքի վարիչ Ծերունի Հովհաննիսյան
Ինչպե՞ս կբնորոշեք միջողային սկավառակի ճողվածքը։
Միջողային սկավառակի ճողվածքը ողնաշարի հիվանդություն է, որի ժամանակ միջողային սկավառակը տարբեր պատճառներով տեղախախտվում է իր անատոմիական դիրքից՝ առաջացնելով կոնֆլիկտ շրջակա կառույցների հետ:
Միջողային սկավառակը երկու ողերի միջև գտնվող կապաններով սահմանափակված աճառային հյուսվածք է, որը պարունակում է պուլպոզ, դոնդողանման միջուկ:
Միջուկը, դուրս գալով ողնաշարային խողովակ, սեղմում է համապատասխան նյարդանոթային խուրձը, ողնուղեղը:
Որո՞նք են պատճառները և նպաստող գործոնները։
Ողնաշարի սկավառակի ճողվածքի պատճառ է հանդիսանում միջողային սկավառակի ոչ նորմալ սնուցումը, որն իր հերթին կարող է առաջանալ տարբեր պատճառներից: Դրանցից են ողնաշարի դեգեներատիվ դիստրոֆիկ փոփոխությունները: Միջողային սկավառակի ճողվածքի պատճառ կարող են հանդիսանալ նաև ողնաշարի վնասվածքները: Դրանք ընկնելու, վթարի, հարվածի հետևանքով առաջացած վնասվածքային /տրավմատիկ/ ճողվածքներն են:
Վնասվածքն առաջացնում է դիսկի սուր սեղմում /կոմպրեսիա/, և մի փոքր ճաքն արդեն նպաստում է ճողվածքի առաջացմանը: Ճողվածքի առաջացմանը նպաստում են նաև ֆիզիկական գերծանրաբեռնվածությունը, տարիքային փոփոխությունները:
Իսկ ընդհանրապես ողնաշարի ճողվածք հասկացությունը շատ լայն է. գրեթե բոլորի մոտ էլ հնարավոր է ճողվածքի առկայություն, որովհետև 22 տարեկանից հետո ողնաշարում սկսում են արդեն զարգանալ դեգեներատիվ փոփոխություններ:
Ինչպե՞ս է զարգանում ճողվածքը։
Ողնաշարային սկավառակի ճողվածքն ավելի հաճախ արտահայտվում է ողնաշարի գոտկային շրջանում, որտեղ էլ հիմնականում գտնվում է մարմնի ծանրության կենտրոնը: Միջողային սկավառակի արտաքին ֆիբրոզ օղը ժամանակի ընթացքում սկսում է ճաքեր ձեռք բերել և թուլանալ, և արդեն որևէ անզգույշ քայլ, ֆիզիկական աշխատանք նպաստում են այդ ճաքի ավելի մեծացմանը: Դա, ի վերջո, բերում է դոնդողանման միջուկի պարունակության դուրս գալուն դեպի բացված ճաքի շրջան: Երբ այն դուրս է գալիս դեպի ողնաշարային խողովակ, որտեղով նյարդեր են անցնում, դիտվում է նյարդաբանական խնդիր: Եթե այն վերին հատվածում է, տուժում է ողնուղեղը, և առաջ է գալիս նյարդաբանական համախտանիշ /դեֆիցիտ/:
Որտե՞ղ է ավելի հաճախ տեղակայվում միջողային ճողվածքը։
Ողնաշարի ճողվածքներն ըստ տեղակայման կարող են լինել մեդիալ՝ կենտրոնական խողովակի մեջ, պարամեդիալ, պարաֆորամինալ, ֆորամինալ:
Ճողվածքները կարող են լինել նաև բազմակի և ամենատարբեր չափերի: Սակայն ախտաբանության ընթացքը և ախտանշանները կախված են ոչ թե չափերից, այլ՝ տեղակայումից: Կան ֆորամինալ ճողվածքներ, որոնք առաջանում են ողնաշարային խողովակի ամենանեղ տեղում, որտեղով անցնում է նյարդը, և անգամ 4 մմ չափի դեպքում սարսափելի սուր ցավերի պատճառ են դառնում: Բայց երբեմն շատ մեծ, անգամ 2 սմ ճողվածքի դեպքում լուրջ ախտանշաններ չեն դիտվում:
Իմ աշխատանքի ընթացքում ամենատարբեր դեպքեր են եղել՝ ֆորամինալ փոքր ճողվածք, որին ոչ մի ցավազրկող չի օգնել, և մեծ չափի ու առանձնապես ախտանշաններ չառաջացրած ճողվածք:
Ինչպիսի՞ ախտանշաններ են դիտվում ողնաշարային սկավառակի ճողվածքի ժամանակ։
Միջողային սկավառակի ճողվածքն արտահայտվում է մեջքի ցավերով հիմնականում գոտկային հատվածում, որոնք ճառագայթում են դեպի ստորին վերջույթներ՝ առաջացնելով թմրածություն, ցավ կամ թուլություն: Ցավի տեղակայումը կախված է ճողվածքի տեղակայումից՝ գոտկայինի դեպքում ցավը կրակող բնույթի է, դեպի ստորին վերջույթներ ճառագայթող և կենտրոնանում է մեջքի ստորին հատվածում: Ժողովրդի մեջ այն հայտնի է ռադիկուլիտ, իշիաս, նյարդի բորբոքում և այլ անվանումներով: Այսօր նման ախտորոշումներ չեն դրվում, քանի որ ժամանակակից հետազոտություններով ճողվածքը շատ վաղ հայտնաբերվում է:
Ողնաշարի վերին հատվածի ճողվածքը դրսևորվում է մեջքի վերին հատվածի ցավերով, որը փոխանցվում է ձեռքերին, ուսերին, թիակային շրջանին, պարանոցին:
Միջողային սկավառակի յուրաքանչյուր ճողվածք տարբեր կերպ կարող է արտահայտվել, սակայն հիմնականում դրանք սուր բնույթ ունեն, հանկարծակի են առաջանում՝ կտրուկ թեքվելիս, պտտվելիս, ծանրություն բարձրացնելիս:
Պարանոցային հատվածի ճողվածքն այլ առանձնահատկություններ ունի. այն առաջացնում է նաև գլխացավ, գլխապտույտ, թմրություն, վեգետատիվ համակարգի խանգարումներ, քանի որ այդտեղ գտնվում են արյունատար անոթներ, որոնք, սպազմի ենթարկվելով, բերում են գլխուղեղի արյան շրջանառության խանգարումների:
Երկարատև պարանոցային օստեոխոնդրոզը կարող է նաև նևրոզի պատճառ դառնալ, որովհետև բարձին գլխի հարմար դիրք չգտնելը, չդադարող ցավերը բերում են քնի խանգարման: Ավելի շատ ախտաբանության մեջ ներգրավվում է կենտրոնական նյարդային համակարգը:
Ի՞նչ հետազոտություններ են անցկացվում։
Համալիր հետազոտությունն անհրաժեշտ է հիվանդի ընդհանուր պատկերը հասկանալու, ճողվածքի անհատականորեն ընտրված բուժում նշանակելու համար: Հետազոտություններից ամենաառաջինը նյարդաբանական զննումն է՝ նյարդաբանական խնդիրը կլինիկորեն գտնելը. թմրածություն, անզգայացում, ցավի ճառագայթում: Եթե նյարդաբանական խնդիր է հայտնաբերվում, բուժառուն ուղարկվում է ՄՌՏ-ի, որն ավելի փափուկ հյուսվածքների վերաբերյալ է տեղեկատվություն տալիս: Իսկ ոսկրային խնդիրների համար առաջին տեղում ԿՏ-ն է:
Կոնսերվատիվ և վիրաբուժական բուժման ընտրությունը։
Հետազոտությունների ժամանակ հաճախ հայտնաբերվում են տարբեր պաթոլոգիաներ՝ ուռուցքներ, անոթային խնդիրներ և իհարկե՝ ճողվածք: Այդ ամենի արդյունքում մշակվում է բուժման մոտեցումը: Եթե վիճակը սուր չէ և դեղորայքային բուժման կարիք կա, բուժառուն ուղարկվում է նյարդաբանի մոտ: Կոնսերվատիվ բուժման դեպքում դեղորայքի հետ նշանակվում են նաև տարբեր ֆիզիոթերապևտիկ միջոցառումներ:
Ոչ բոլոր ճողվածքներն են վիրահատելի․ դա խիստ ընտրողաբար է որոշվում: Որովհետև շատ դեպքերում նոր առաջացած ճողվածքը, չնայած իր մեծությանը, այնքան էլ անվերադարձելի չէ:
Սկզբում այն հեղուկային է, բայց աստիճանաբար ջրազրկվում, փոքրանում է ծավալով, և նյարդին սեղմող նրա ազդեցությունը գնալով նվազում է:
Բայց եթե խնդիրը շարունակվում է մի քանի ամիս, տանում վիճակի վատացման, եթե ցավը սուր է, և առկա է նյարդաբանական որոշակի համախտանիշ /դեֆիցիտ/՝ ստորին կամ վերին վերջույթների թուլություն կամ մարմնի որոշակի հատվածի թմրածություն, որը չի կարգավորվում ո՛չ ցավազրկողներով, ո՛չ հակաայտուցային և այլ դեղերով, և հիվանդը շտապ վիրահատական միջամտության կարիք ունի, կատարվում է վիրահատություն, և տարբեր մեթոդներով ճողվածքը հեռացվում է:
Ճողվածքի հեռացումից հետո շարունակվում է վերականգնողական բուժում, որպեսզի զերծ մնան կպումներից, բորբոքային խնդիրներից, և, իհարկե, նյարդը սնուցող, և օրգանիզմի որոշակի գործառույթները բարելավող միջոցառումներ կատարվեն:
Օգտագործվում են վիրահատական մի քանի մեթոդներ՝ էնդոսկոպիկ, բաց՝ ինվազիվ, փոքր ինվազիվ /վերջինի դեպքում հաճախակի կրկնություններ են լինում/: Ներկայում գրեթե չի կատարվում բաց վիրահատություն, արվում է միկրովիրահատություն՝ բաց, սակայն փոքր կտրվածքով:
Հիվանդի վրա վիրահատության տեսակը էական ազդեցություն չի թողնում․ վիրահատության հաջորդ օրը երկու դեպքում էլ հիվանդը քայլում է, սակայն ավելի գերադասելի է բաց վիրահատությունը, վիրաբույժի համար այն ավելի տեսանելի է, ապահով:
Ներկայում կիրառվում է նաև միջողային սկավառակի վապուրիզացիա /բարձր ջերմաստիճանով ազդեցության մեթոդ/, որը սակայն արդյունավետ է միայն նոր սկսվող ճողվածքների ժամանակ: Բայց այդ դեպքում ճիշտ ֆիզիկական հսկողություն պահպանելը, առողջ ապրելակերպը, քաշի վերահսկողությունը ևս 60-70 տոկոս դեպքերում կարող են արդյունք տալ: Եթե ճողվածքի կոմպրեսիան մեծ է, և այն ճիշտ բուժման չի ենթարկվում, կարող են լուրջ բարդություններ զարգանալ. գոտկային հատվածի դեպքում կարող է առաջանալ ստորին վերջույթների թուլացում, մկանային ատրոֆիա և, ի վերջո, հաշմանդամություն:
Ճողվածքի առաջացումից խուսափելու ձեր խորհուրդը։
Կանխարգելումը ճիշտ ֆիզիկական ծանրաբեռնվածությունն է, մարզվելը, վիտամիններով հագեցած սնունդը, օրվա որոշակի ժամերի ակտիվ շարժման մեջ լինելը:
Այսօր ազգաբնակչությունը հիմնականում նստակյաց է, որի պատճառով միջողային սկավառակի վրա ծանրաբեռնվածությունն ավելի է մեծանում:
Իմ բուժառուներին խորհուրդ եմ տալիս առավոտյան զբաղվելու մարմնամարզությամբ: Պետք է ողնաշարային մկանա-ջլային հյուսվածքը լինի ձիգ, կոփված, ճկուն: Միջողային սկավառակները սնուցում են ստանում միայն շրջապատող կառույցներից: Եթե դրանք քիչ են շարժվում, արյան շրջնառությունը նվազում է, և ժամանակից շուտ են սկսվում դեգեներատիվ փոփոխությունները:
Վիրահատությունից հետո ևս թեթև մարմնամարզությունը ցուցված է:
![](images/calendar.png)
Կարդացեք նաև
![Ինչպե՞ս է արտահայտվում ապենդիցիտը. armeniamedicalcenter.am Ինչպե՞ս է արտահայտվում ապենդիցիտը. armeniamedicalcenter.am](up/article/small/file_64013_9046379.jpg)
Ապենդիցիտը հաստ աղու որդանման ելունի՝ կույր աղու, բորբոքումն է:
Կույր աղին տեղակայված է որովայնի խոռոչի ստորին աջ մասում...
![](images/calendar.png)
![Ինչպե՞ս տարբերել երիկամային ցավը գոտկատեղի ցավից. armeniamedicalcenter.am Ինչպե՞ս տարբերել երիկամային ցավը գոտկատեղի ցավից. armeniamedicalcenter.am](up/article/small/file_63902_3055094.jpg)
Մեջքի ցավը բավականին տարածված խնդիր է, որը կարող է ի հայտ գալ տարբեր պատճառներից: Օրինակ, այդ շրջանում տհաճ զգացողությունը հնարավոր է միզարտադրության կամ...
![](images/calendar.png)
![Անզգայացման ազդեցությունն օրգանիզմի վրա. armeniamedicalcenter.am Անզգայացման ազդեցությունն օրգանիզմի վրա. armeniamedicalcenter.am](up/article/small/file_63769_2337061.jpg)
Ընդհանուր անզգայացումը՝ նարկոզը, անեսթեզիոլոգի կողմից ցավազրկող դեղերով արհեստականորեն առաջացրած և վերադարձելի գիտակցության բացակայությունն է, երբ առաջանում է ցավազրկում, ինչը հնարավորություն է...
![](images/calendar.png)
![Ի՞նչ ախտանշաններով է արտահայտվում ապենդիցիտը. armeniamedicalcenter.am Ի՞նչ ախտանշաններով է արտահայտվում ապենդիցիտը. armeniamedicalcenter.am](up/article/small/file_63452_8343147.jpg)
Ապենդիցիտը հիվանդություն է, երբ ապենդիքսը՝ կույր աղու ելունը, որը գտնվում է որովայնի ստորին աջ շրջանում, բորբոքվում է և այտուցվում։ Ապենդիցիտը կարող է արտահայտվել ցանկացած տարիքում, բայց ավելի հաճախ...
![](images/calendar.png)
![Ի՞նչ ախտանշաններով է արտահայտվում ապենդիցիտը. armeniamedicalcenter.am Ի՞նչ ախտանշաններով է արտահայտվում ապենդիցիտը. armeniamedicalcenter.am](up/article/small/file_63356_9670360.jpg)
Ապենդիցիտը հիվանդություն է, երբ ապենդիքսը՝ կույր աղու ելունը, որը գտնվում է որովայնի ստորին աջ շրջանում, բորբոքվում է և այտուցվում։ Ապենդիցիտը կարող է արտահայտվել ցանկացած տարիքում, բայց ավելի հաճախ...
![](images/calendar.png)
![Ողնաշար-ողնուղեղային վնասվածքներ. նյարդավիրաբույժ Կսպոյան Արայիկ. armeniamedicalcenter.am Ողնաշար-ողնուղեղային վնասվածքներ. նյարդավիրաբույժ Կսպոյան Արայիկ. armeniamedicalcenter.am](up/article/small/file_62668_564316.jpg)
Ողնաշար-ողնուղեղային վնասվածքների տեսակները։
Ողնաշար-ողնուղեղային վնասվածքները կարելի է բաժանել երկու խմբի...
![](images/calendar.png)
![Վերտեբրոպլաստիկա. նյարդավիրաբույժ Աղասի Կոչկանյան. armeniamedicalcenter.am Վերտեբրոպլաստիկա. նյարդավիրաբույժ Աղասի Կոչկանյան. armeniamedicalcenter.am](up/article/small/file_62407_5976353.jpg)
Ինչպե՞ս կբնորոշեք վերտեբրոպլաստիկան
Վերտեբրոպլաստիկան տարբեր ախտաբանական գործընթացների հետևանքով փոփոխված ողի...
![](images/calendar.png)
![Գանգուղեղային վնասվածքներ. նյարդավիրաբույժ Կսպոյան Արայիկ. armeniamedicalcenter.am Գանգուղեղային վնասվածքներ. նյարդավիրաբույժ Կսպոյան Արայիկ. armeniamedicalcenter.am](up/article/small/file_62223_5053708.jpg)
Գանգուղեղային վնասվածքների /ԳՈՒՎ/ պատճառները և դասակարգումը
Գանգուղեղային վնասվածքները կարող են առաջանալ տարբեր պատճառներով՝ ավտոպատահարների...
![](images/calendar.png)
![Ո՞րն է Բուրխավեի համախտանիշը. կրծքային վիրաբույժ Սուրեն Վարդանյան. armeniamedicalcenter.am Ո՞րն է Բուրխավեի համախտանիշը. կրծքային վիրաբույժ Սուրեն Վարդանյան. armeniamedicalcenter.am](up/article/small/file_62209_673748.jpg)
Կերակրափողի ինքնաբուխ պատռվածքը եզակի հանդիպող հիվանդություն է, որը կլինիկորեն դրսևորվում է Մակլերի տրիադայով...
![](images/calendar.png)
![Գլխուղեղի անոթների անևրիզմա․ նյարդավիրաբույժ Վարազդատ Սահակյան. armeniamedicalcenter.am Գլխուղեղի անոթների անևրիզմա․ նյարդավիրաբույժ Վարազդատ Սահակյան. armeniamedicalcenter.am](up/article/small/file_61862_538113.jpg)
Որքա՞ն հաճախ է հանդիպում գլխուղեղի անոթների անևրիզման։
Գլխուղեղի անոթների անևրիզման գլխուղեղի անոթային հիվանդություն է: Ըստ վերջին տարիների...
![](images/calendar.png)
![Կրծքավանդակի վնասվածքներ. հարցազրույց կրծքային վիրաբույժ Սուրեն Վարդանյանի հետ. armeniamedicalcenter.am Կրծքավանդակի վնասվածքներ. հարցազրույց կրծքային վիրաբույժ Սուրեն Վարդանյանի հետ. armeniamedicalcenter.am](up/article/small/file_61814_341623.jpg)
Կրծքային վիրաբուժության մեջ ի՞նչ տեղ գրավում վնասվածքները:
Կրծքային վիրաբուժության հիմնական ախտաբանություններից են կրծքավանդակի վնասվածքները...
![](images/calendar.png)
![Դիաբետիկ ոտնաթաթ. հարցազրույց անոթային վիրաբուժության կենտրոնի ղեկավար Վիրաբ Աղաբեկյանի հետ. armeniamedicalcenter.am Դիաբետիկ ոտնաթաթ. հարցազրույց անոթային վիրաբուժության կենտրոնի ղեկավար Վիրաբ Աղաբեկյանի հետ. armeniamedicalcenter.am](up/article/small/file_61262_3100491.jpg)
Շաքարային դիաբետի ժամանակ որքա՞ն հաճախ է հանդիպում դիաբետիկ ոտնաթաթի համախտանիշը:
Շաքարային դիաբետն լուրջ սոցիալ-բժշկական խնդիր է: ԱՀԿ տվյալների համաձայն, 2025 թ. շաքարախտով...
![](images/calendar.png)
![](images/white_bl.gif)
![](images/white_br.gif)
![](images/white_tr.gif)
![](images/white_tl.gif)
ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ
-
Ժողովրդական դեղամիջոցներ
-
Հղիություն. 4-րդ ամիս
-
Հղիություն. 7-րդ ամիս
-
Կոճապղպեղ նույնն է՝ իմբիր, Ginger եւ Zingiber Officinale
-
Հղիություն. 6-րդ ամիս
-
«Արագիլ» հիմնադրամը ստեղծված է՝ օգնելու անպտղությամբ տառապող զույգերին. Կարինե Թոխունց
-
Հղիություն. 2-րդ ամիս
- 4-7 ամսական երեխաների սնուցումը
-
Ամուսնական առաջին գիշերը
-
Ընկերության մասին
-
Ինչպես ազատվել անցանկալի մազերից
-
Խնձորը` պզուկների դեմ. ազատվիր նրանցից 1 գիշերվա ընթացքում
-
Պարզվում է ապագա երեխայի սեռը կախված է մայրիկի սնունդից
-
Դդում
-
Կոճապղպեղ՝ նիհարելու համար (կոճապղպեղի թեյ)
-
Հիվանդություն, որը փոխում է մեր կյանքը` կրծագեղձի քաղցկեղ
-
Սեռական գրգռում
-
Արգանդի միոմա. նախանշանները, պատճառներն ու բուժումը
-
Երիցուկ դեղատնային - Ромашка аптечная - Matricaria chamomilla L.
-
Չիչխանի օգտակար հատկությունները
-
Քարավուզ (նույն ինքը՝ նեխուր)
-
Ինչպես ազատվել բերանի վատ հոտից`պարզ միջոց
-
Դիմակներ` մազերի համար
-
Հղիություն. 1-ին ամիս
-
Կրծքի ցավե՞ր ունեք. ինչ անել
-
Ընդհանուր տեղեկություններ մարմնի համակարգերի մասին
-
Ընտրություն ըստ հորոսկոպի
-
Հիվանդություն, որի համար պետք չէ ամաչել (թութք)
-
Հեշտոցային արտադրության պատճառները. մասնագետի անդրադարձը
- Բերանի խոռոչի լորձաթաղանթի ախտահարումը սովորական բշտախտի ժամանակ (սկիզբը` նախորդ համարում)
-
Հղիությունը և նախապատրաստվելը դրան
- Խոսենք այդ մասին. ձեռնաշարժություն
-
Երբ գլխացավն ախտանիշ է: Հանճարեղ և օժտված մարդկանց հիվանդություն
-
Լեղաքարային հիվանդություն. բուժման մեթոդները
-
Սեռական թուլության առաջին նախանշանները. news.am
-
Էկզեմայի տեսակները և բուժումը
-
Ուլտրաձայնային դոպլերոգրաֆիա (երկակի (դուպլեքս) անոթների)
-
ՈւՆԱԲԻ: Արևելյան բժշկության գաղտնիքները
-
Իրիդիոսքրինինգ
-
Գամմա-դանակը նշտարի փոխարեն